Het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) vindt
plaats van 22 november t/m 2 december 2007. Voor het 20ste
achtereenvolgende jaar worden belangwekkende documentaires van over de
hele wereld vertoond, waaronder een aantal interessante muziekfilms. Er
is een portret van de Amerikaanse folkmuzikant Pete Seeger, het verhaal
van platenlabel Stax Records, een film over enkele 'one-man-bands' en
de klassieker The Last Waltz, over het afscheid van The Band.
Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van de vier bovengenoemde films:
Respect Yourself: The Stax Records Story, Robert Gordon, 115 min., USA, 2007
Het begon zo'n vijftig jaar geleden, toen de blanke bankmedewerker Jim Stewart en zijn zuster Estelle Axton een oud filmtheater overnamen in een overwegend zwarte buurt in Memphis, om er een studio te beginnen. Aanvankelijk concentreerden de twee zich vooral op countrymuziek, maar al gauw werden juist de artiesten die soul en R&B maakten, de belangrijkste vertegenwoordigers van de studio en het eraan verbonden platenlabel. De studio-eigenaars negeerden de toenemende segregatie en het racisme, en musici met verschillende culturele achtergronden vonden elkaar in de muziek. Er werden successen geboekt met de band Booker T & the MG's, een mix van zwarte en blanke muzikanten. Een van de bekendste artiesten was Otis Redding, zijn nummers (Sittin' on) The Dock Of The Bay en Respect en andere hits zoals Soul Man en Midnight Hour behoorden tot de legendarische successen van Stax. Reddings vroege dood in 1967 en juridische en financiële problemen droegen bij aan het bankroet van het bedrijf in 1975. Respect Yourself vertelt door middel van interviews, muziek en uniek archiefmateriaal het verhaal over de opkomst én de ondergang van Stax. Het wordt een verhaal waarin een turbulente periode uit de geschiedenis van blank en zwart in de VS wordt weerspiegeld.
The Last Waltz, Martin Scorsese, 117 min., USA, 1978
The Band verwierf eind jaren zestig naam als begeleidingsband van Bob Dylan, maar toerde later rond met eigen muziek en roem. Tot 1976. Toen gaven zij een afscheidsconcert, en regisseur Martin Scorsese maakte er een klassiek geworden registratie van. ‘Draai de volumeknop open bij deze film', luidt het advies van de regisseur aan het begin van zijn twee uur durende documentaire en dertig jaar later is dat nog steeds een goed advies. Het merendeel van de film is een een-op-een registratie van het concert, waar een keur aan beroemde gastartiesten de laatste podiumdans van The Band komt opluisteren: van Neil Young (‘Dank je wel dat ik hier mag zijn'), Neil Diamond en Joni Mitchell tot Van Morrison, Muddy Waters, Eric Clapton en Bob Dylan. Scorsese vangt iedere gelaatsuitdrukking en gitaarbeweging dankzij de vele camerastandpunten en lange, draaiende shots. De concertregistratie wordt afgewisseld met enkele studio-opnames en met de interviews die Scorsese met de bandleden in hun ‘thuishonk' Shangri-la hield. De bandleden - Robbie Robertson, Rick Danko, Richard Manuel, Levon Helm en Garth Hudson - hebben vele anekdotes en een goede reden om er na zestien jaar mee op te houden. Ze sommen (beroemde) muzikanten op die er reeds aan onderdoor zijn gegaan.
Pete Seeger: the Power of Song, Jim Brown 93 min., USA, 2007
‘Als Pete op vrouwen zou hebben gejaagd in plaats van op goede doelen, zou ik een reden hebben gehad voor echtscheiding', verzucht de vrouw van singer-songwriter Pete Seeger. Inderdaad, hij heeft het zichzelf en zijn gezin niet makkelijk gemaakt met zijn principiële levenshouding. Zo belandde hij in de jaren vijftig op de zwarte lijst wegens communistische sympathieën en werd hij tijdens de Vietnam-oorlog door patriottische Amerikanen tot landverrader bestempeld wegens zijn oproep tot pacifisme. Maar Seeger is geen man om te haten, zo ondervond iemand die hem wilde vermoorden, met hem aan de praat raakte en zich ter plekke bekeerde tot het Seegerisme.
The Power of Song is een portret van een geëngageerd artiest, die niet alleen gelooft in muziek die je helpt je problemen te overleven, maar je ook helpt deze te begrijpen of zelfs op te lossen. Naast de familie Seeger praten bewonderaars als Bob Dylan, Tom Paxton en Bruce Springsteen de archiefbeelden aan elkaar. Als je maar lang genoeg leeft word je vanzelf respectabel, heeft de nu 88-jarige schrijver van de folk-classic Turn! Turn! Turn!, die zijn ‘on-Amerikaanse activiteiten' toedicht aan oprechte vaderlandsliefde, mogen ervaren. ‘Some artists made musical history, Pete Seeger made history with his music', zegt ex-president Clinton.
One man the band, Adam Clitheroe, 80 min., Engeland, 2007
Een filmmaker volgt een paar 'one-man bands' uit Europa en de VS en ontdekt dat de creatieve ziel in essentie eenzaam is. De Engelse omschrijving van deze film luidt: "One-man band" suggests tuneless street entertainers with drums on their backs and cymbals on their knees, whereas contemporary one-man bands are diverse and vibrant in their musical output. They are more than just solo performers: a one-man band brings noise and spectacle worthy of a whole band. However, unmediated by creative collaboration, the result can have a peculiar intensity verging on eccentricity. This film - made by a one-man band filmmaker - follows several one-man and one-lady bands from Europe and USA on the concert circuit, and discovers that the creative soul is essentially lonely.
22 november t/m 2 december 2007, IDFA, International Documentary Festival Amsterdam. Meer informatie over het festival (met locaties en tijden waarop de films draaien) is te vinden op: www.idfa.nl.