Wouter Vandenabeele - Chansons sans paroles - Homerecords.be 4446026
Chansons sans paroles, het solo-album van de Vlaamse violist Wouter Vandenabeele, verruimt je blik. Opgegeroeid in de folk, maar klassiek geschoold, ontlokt hij aan zijn viool de meest aardse klanken, die gekleurd zijn door jarenlange samenwerking met muzikanten uit andere culturen. In zijn indrukwekkend genuanceerde speeltstijl leeft elke toon! Hij weet als geen ander het benodigde gevoel in zijn spel te leggen. En dan is er de kwaliteit van Vandenabeele als componist, die leidt tot beklijvende melodieën. Deze ‘liederen zonder woorden' zijn zo sterk dat ze smeken om meegeneuried te worden.
Tot zijn achttiende woonde Wouter Vandenabeele in Lokeren. Toen - inmiddels alweer 18 jaar geleden - stortte hij zich in het Genste muziekleven en begon er een studie aan het concervatorium. Hij groeide uit tot dé folkviolist van België. Hij speelt in tal van formaties maar wordt vooral bekend als lid van Ambrozijn en als leider van de wereldbigband Olla Vogala. Met die groepen produceert hij een tiental cd's. In tal van speciale projecten - waarvan de meeste ook op cd zijn vastgelegd - werkt hij samen met klasse-muzikanten van over de hele wereld. Er volgen concerttrips door vrijwel geheel Europa, Afrikaanse landen, Griekenland, China, etc.
Alle inspiratie die hij in zijn internationale carrière opdoet leidt nu tot zijn eerste solo-album. Vandenabeele herschrijft alle indrukken in één muziektaal waarin klassiek, folk, Griekse, Arabische en Afrikaanse traditie samenkomen. Het resulteert in veertien stukken, van korte miniatuurtjes tot composities van ruim acht minuten. Soms heel beschrijvend, veel ruimte latend aan je verbeelding. Als een verhaal zonder woorden.
Soberheid primeert. Twee nummers worden enkel tokkelend op viool uitgevoerd. Geen breed uitgesponnen overweldigende arrangementen, maar transparante akoestische muziek om lekker ontspannen naar te luisteren; intiem, melancholiek, rustig, maar met de nodige dynamiek. En dat alles met een beperkt instrumentarium. Naast viool hoor je diatonische accordeon, contrabas, afrikaanse percussie, een hoddu (Afrikaanse banjo), een qanon (Iraakse zither) en een stem.
Alle composities zijn van Vandenabeele zelf op een opgeruimd walsje van bassist Arne van Dongen na en een vrije interpretatie van een indrukwekkende compositie van de bevriende accordeonist Philippe Thuriot. Sommige zijn al wat ouder zoals Chanson des Grecs, dat hij eerder als scottish speelde met Ambrozijn, of de Sarma-jig die hij in zijn begintijd als straatmuzikant speelde op de Korenmarkt in Gent. Nu klinkt-ie als Chanson du commerce heel anders in een Afrikaans jasje met terughoudende percussie op calabas en aards getokkel op hoddu.
Andere composities zijn van recenter datum zoals Chanson de Michel, op viool en accordeon met een verstild pizzicato intermezzo. De melodie is zo ijzersterk dat-ie het inderdaad verdient om later nog eens in een mini-versie terug te keren. Maar dan is de vioolpartij deels vervangen door de prachtige stem van Soetkin Baptist. De titel van dit nummer slaat op Michel van Achter van Home Records, het Luikse label dat zoveel bijzondere muziek een plek op cd gunt.
De gevoeligheid van Vandenabeeles vioolspel is frappant. Meteen in het eerste nummer Chanson triste laat hij zijn instrument huilen, daarbij ondersteund door de donksterste akkoorden uit een diatonische accordeon. Even verderop legt hij zoveel emotionaliteit in zijn spel tijdens de Chanson de Philippe (Thuriot) dat je als luisteraar de tranen onwillekeurig voelt opwellen. In de lage regionen klinkt zijn viool mahoniehout warm als een altviool, in de hoogste regionen zo breekbaar als een psalter.
Misschien wel het meest bezield klinkt-ie in het lange (8:22) afsluitende Chanson de Grasinus ou chanson pour la nuit. Soms lijkt de qanon, de Iraakse zither, er wel een kora (Afrikaanse harp) en Vandenabeeles viool een 1-snarige Afrikaanse Peulhviool. De hoddu zorgt voor een drone. De qanon legt een dromerige maar flonkerende basis voor warme meanderende vioolklanken. De qanon legt een brug tussen oriëntaalse en westerse klanken, als-ie ontwaakt uit zijn dromerigheid en overgaat in sprankelende dynamiek.
Vandenabeele omringt zich met zes collega's. Het zijn niet de minsten. Na zijn trips door Senegal werkt hij graag met muzikanten van daar. Nu gaat het om Malick Pathé Sow en Serigne C.M. Guey die hier wonen, dat wil zeggen in Brussel en Rotterdam.
Malick Pathé Sow stamt uit een oude familie van griots. Hij is een zanger/gitarist die vooral meedoet vanwege zijn meesterschap op de hoddu, een viersnarig gitaartje met een banjo-achtige klank. Hij werkt veel samen met Baaba Maal en leidt sinds een jaar of tien de band Le Welnere in Brussel.
Serigne Gueye woont in Rotterdam en is een van de meest gevraagde Afrikaanse percussionisten in de jazz-scene. Hij is voormalig lid van Gambiaanse formatie Ifang Bondy, lid van Sean Bergins' Mob, percussionist van het trio Système D van cellist Ernst Reiziger en van de groep Api Ini rond saxofonist Tobias Delius, waarmee hij drie jaar geleden de prestigieuze Boy Edgar Prijs won. Hij bespeelt allerlei percussie-instrumenten maar beperkt zich aan de zijde van Vandenabelee tot calabas en een duimpiano op een cajón-achtige klankkast.
De in Gent wonende Iraakse musicus in ballingschap, Osama Abdulrasol, zorgt voor een Arababische injectie op zijn qanun, een Iraakse 'zither'.
Vooral Anne Niepold op diatonische accordeon (ook Deux Accords Diront, Olla Vogala) speelt een belangrijke rol. ‘De beste muzikante op dat instrument in België', zo kondigt Vandenabeele haar zonder overdrijving aan tijdens de cd-presentatie gisteravond in het Cultuur Centrum van Lokeren.
Contrabassist Arne Van Dongen werkt ook al langer met Vandenabeele samen in Olla Vogala. Hij is eveneens succesvol in ondermeer het Woody Guthrie Project met Jan De Smet.
En dan is er de talentvolle Soetkin Baptiste (Ishtar), die geen teksten zingt maar wier stem als extra instrument dient. Bovendien assisteerde zij tijdens de cd-presentatie op viool - evenals Anne Niepold op altviool! - Vandenabeele een van de twee pizzicato-stukken.
Voor alle lijstjes-makers komt deze cd te laat om op te nemen de ‘beste van 2006', anders zou-ie beslist hoge ogen gooien. Maar voor hen nog een herkansing in 2007. De platenmaatschappij laat namelijk weten dat de cd officieel pas per 1 januari in de winkel ligt.
Tijdens de cd-presentatie tournee in januari doet Vandenabeele met begeleidingsband ook twee keer Nederland aan en wel op zondag 14 januari bij folkclub Twente en zondagmiddag 21 januari bij Folkcafé Paradox in Tilburg. Zie ook www.musicidea.be en www.homerecords.be.
Henk - Waardering 9