Djal - Répliques - Mustradem MTD 631 - www.mustradem.com
De Franse band Djal is altijd al inventief omgegaan met balmuziek. De leden stammen immers o.a. uit Dédale, de groep die in Franrijk aan de wieg stond van de vernieuwing in de bal folk. Waar Djal op haar eerste twee albums - beide live - balmuziek avontuurlijk aanpakt, gaat de groep daar nu op het (studio)album Répliques nog innovatiever mee aan de slag. Zowel de dynamiek als de verfijning in de arrangementen zijn toegenomen. En hoewel Djal als absolute balgroep van de Franse folk wordt geafficheerd, is dit album naar mijn idee meer een luisteralbum dan een bal-cd, hoewel op het gros van de nummers zondermeer gedanst kan worden.
De zes muzikanten van Djal komen uit Grenoble en Lyon. Vier maken al deel uit van Djal vanaf de oprichting in '93, twee vertegenwoordigen de nieuwe generatie balmuzikanten. De groepsnaam is ontleend aan een nummer dat op het live-album Nuits Blanches staat: Du jour au lendemain (van de ene dag op de andere). De groep vond dat begrip dermate aansluiten bij de de steeds evoluerende groepssound dat ze met de beginletters van die vier woorden ‘Djal' vormden.
Overigens levert de regio Rhône Alpes, waaruit Djal stamt meer eigentijdse balgroepen op zoals Dédale, Vach'inton.g en Pain D'Epices. Djal-muzikanten vind je ook terug in Vach'inton.g en zoals gezegd in Dédale.
Meteen bij de eerste maten van het openingsnummer op Répliques weet je wat voor vlees je in de kuip hebt. De manier waarop de bas ‘glijdend' invalt bij de stuwende akoestsiche gitaar en swingende diatonische accordeon, is overduidelijk jazz- en rock-geïnspireerd. De houten dwarsfluit van jazz-fluitist Jérémie Mignotte en de magische blokfluiten van de klassiek geschoolde Christophe Sacchettini vallen in de sound het meest op, maar eigenlijk zijn alle instrumenten gelijkwaardig: diatonische accordeon, draailier, bouzouki, gitaar, cajón, bas.
De Djal-energie van de eerste twee albums is gebleven. Er wordt nu nóg creatiever omgegaan met traditionele melodieën en er worden veel nieuwe toegevoegd. De muzikanten zijn eigenlijk constant artistiek in de weer de balmuziek te renoveren. Sommige composities vertrekken klinkklaar vanuit balmuziek, maar anderen nemen een mooie melodie als basis. Niet dat de dansers er opeens geen raad meer mee weten, want meestal legt de bas uiteindelijk toch een dansbare basis. Het hoesje meldt ook bij alle nummers de dans: scottish, chapeloise, bourrée à trois temps, pilé menu, mazurka, rondeau en couple, suite plinn, valse lente, polka, farelquesh.
De arrangementen, harmonieën en structuren zijn nu meer doordacht. Het komt zelden of nooit meer voor dat alle instrumenten dezelfde melodielijn volgen. Je hoort heerlijke tegenmelodieën. Hier en daar doet de muziek improvisatoir aan. Invloeden uit jazz, klassiek en renaissance zijn nooit ver weg in composities waarvan de wortels rijken tot Centraal-Frankrijk, Bretagne, Ierland en Midden-Europa. Maar als je het acht minuten durende Les oeufs en meuriette hoort zou je Djal ook kunnen scharen onder hedendaagse muziek. In een lange avantgardistische opening peurt jongeling Sébastien Tron (ook Vach'inton.g) uit zijn draailier klanken die zowel doen denken aan een kerkorgel als aan het werk van Rick Sanders op elektrische fiddle in de Albion Band. Pas na een minuut of drie laat hij zich geleidelijk inpassen in een fraai deinend ritme.
De arrangementen zijn ‘rijk'. Dat Djal voor Repliques ruim de tijd heeft kunnen nemen in de studio, heeft als enig nadeel dat de muziek een enkele keer overgearrangeerd is. Naar mijn smaak komen enkele nummers lucht te kort, zijn ze soms bijna symfonisch dichtgeplamuurd. Maar ik zou dit punt van kritiek eigenlijk alweer haastig moeten inslikken als ik hoor hoe fraai de jazzy accordeon de ruimte krijgt in een bijna acht minuten durende mazurka, en hoe een elektrische viool soleert in de intro van een polka.
Violist Daniel Gourdon - destijds mede-oprichter van Djal - gaat trouwens niet meer met de band mee op tournee, zoals onlangs bleek tijdens Djals overweldigende concert op het Boombalfestival in het Vlaamse Lovendegem. Djal bestaat momenteel uit Jean Banwarth (bouzouki, gitaar, twaalfsnarige gitaar), Jérémie Mignotte (houten dwarsfluit), Stéphane Milleret (diatonisch accordeon, accordina), Christophe Sacchettini (blokfluiten, whistles, cajòn en andere percussie), Claude Schirrer (bas, gitaar), Sébastien Tron (elektro-akoestische draailier, dounounba, percussie). En op de cd doet dus ook violist Daniel Gourdon mee.
Henk - Waardering 9-